Rola planu dnia w życiu dziecka

Na moim profilu jaojaboja na Instagramie wybraliście ostatnio temat o roli planu dnia w życiu dziecka. Zgodnie z Waszym wyborem przedstawię Wam to zagadnienie.

Każdy z nas lubi mieć poczucie bezpieczeństwa, pewnej powtarzalności. Lubimy doświadczać poczucia czasu i panować nad nim. Lepiej czujemy się kiedy wiemy, co będziemy robić, niż życie w chaosie. Dzieci czują zupełnie to samo, potrzebują pewnych ustalonych, powtarzalnych rytuałów, które będą wyznaczały im czas. Małe dzieci nie mają jeszcze tego poczucia czasu, nie znają kalendarza ani zegara. Ich czas określają występujące po sobie w ciągu dnia kolejne czynności. Dzięki temu wiedzą kiedy zjedzą śniadanie, kiedy rodzice pójdą do pracy, a one do przedszkola, a kiedy jest czas na sen. Dobry plan dnia pomaga też wyznaczać pewne granice dziecku. Jasne, że nie musimy sztywno się go trzymać. Taki plan dnia nie może być naszym celem, a jedynie nas wspomagać i być pomocą dla nas, i dla naszego dziecka.

Plan dnia w życiu noworodka i niemowlaka

Noworodek i niemowlak uczą się dopiero odróżniać dzień od nocy. Tak małemu dziecku plan dnia daje ogromne poczucie bezpieczeństwa, a także pozwala normalnie funkcjonować rodzicom. Dziecko uczy się pewnej powtarzalności zdarzeń, jest o wiele spokojniejsze kiedy zapewnimy mu codziennie tę samą dawkę rytuałów i powtarzalnych czynności. U noworodka czy niemowlaka plan dnia jest na tyle ważny, że nawet ominięcie jednego punktu może wzbudzić u niego niepokój i zaburzyć poczucie bezpieczeństwa.

Przykładowy plan dnia noworodka

Plan dnia noworodka będą wyznaczać zwykle pory karmienia, snu, zmiany pieluszki i zabawy (momentu, w którym dziecko rozwija nowe umiejętności, jego tzw. aktywności w ciągu dnia).

Dzień

7:00 – pobudka i karmienie

7:30 – zabawa (zależnie od tego jak długo trwa wasze karmienie)

8:00 – Sen dziecka i czas dla Ciebie (kiedy możesz zadbać tylko o siebie lub o obowiązki domowe)

10:00 – pobudka i karmienie

10:30 – zabawa

11:30 – Sen + czas dla Ciebie

13:00 Pobudka i karmienie

13:30 – zabawa

14:30 – Sen + czas dla Ciebie

16:00 – Pobudka i karmienie

17:00 lub 18:00 – Zabawa

19:00 – Karmienie i kąpiel

19:30 – Sen + czas dla siebie

Noc

22:00 lub 23:00 – Karmienie

22:30 lub 23:30 – Sen

2:00 lub 3:00 – Karmienie

2:30 lub 3:30 – Sen

Przykładowy plan dnia niemowlaka

Plan dnia niemowlaka będzie wyglądał bardzo podobnie. Jedyne zmiany jakie można wprowadzić w tym okresie to: od około 4 miesiąca życia eliminacja nocnych karmień (o 2 lub 3), a od siódmego miesiąca życia eliminacja karmień o godzinie 22:00 lub 23:00. Oczywiście każde dziecko rozwija się inaczej i ma inne potrzeby. Różne są też wasze potrzeby. Także od Was zależy czy zechcecie je wyeliminować. Z mojej strony są to jedynie wskazówki, jak możecie rozwiązać sprawę planu dnia, żeby był jak najdogodniejszy.

Plan dnia przedszkolaka

Przedszkolaki funkcjonują wg ustalonego planu dnia w przedszkolu. To on z reguły określa ich cały dzień. Fajnie jeśli dowiemy się jak on wygląda w przedszkolu, do którego planujemy wysłać dziecko i przygotujemy je już wcześniej w domu, mniej więcej do takiego funkcjonowania. Wtedy będzie mu łatwiej zaadaptować się, bo wszystko będzie nieco bardziej znane. Warto taki lub podobny plan dnia wprowadzać w domu. Również nam ułatwi to wspólne funkcjonowanie, a także ustalanie granic i domowych zasad.

Plan dnia w przedszkolu określają zwykle pory posiłków, od których uzależnione są inne zajęcia codziennego dnia. Zwykle zamieszcza się w nim jeszcze takie punkty jak: schodzenie i rozchodzenie się dzieci do domów, lub pory różnych zajęć. Tego w domu nie będzie, więc plan musi być nieco inaczej sformułowany i dostosowany do domowych warunków. Zamiast tych punktów możemy wstawić inne. Zaproponowany przeze mnie plan dnia jest idealnym planem dla niepracującego rodzica, który pozostaje w domu z dzieckiem – sprawa inaczej ma się, gdy rodzić pracuje i nie jest w stanie zaproponować dziecku takiego planu dnia. Warto wtedy wprowadzić po prostu do swojego dnia jedną lub dwie aktywności, które pozwolą na rozwój malucha, a także na budowanie naszej wspólnej więzi.

Przykładowy plan dnia przedszkolaka (w domu)

7:00 – Pobudka i poranna toaleta

7:30 – Śniadanie

8:00 – Poranne ćwiczenia, gimnastyka

8:30 – Zajęcia z dzieckiem (ćwiczenie motoryki małej, śpiewanie i nauka piosenek lub wierszyków, czytanie książek, wspólne gry planszowe itp., malowanie, wyklejanie, rysowanie, rozmowy, oglądanie ciekawych filmów i bajek – zaproponowanych przez rodzica – oczywiście nie pozostawiamy ich bez komentarza, każda bajka i film jest tematem do rozmowy, wspólne zabawy np. w dom, lekarza itp., nauka liczenia, zapoznanie lub nauka pierwszych literek). Podaję tutaj przykładowe propozycje, które można wykorzystać z dzieckiem w domu podczas codziennej aktywności. Możecie zaopatrzyć się też w jakiś przewodnik dla nauczyciela i skorzystać z oferowanych tam propozycji zajęć – nie wszystkich i trzeba je zmodyfikować dla jednego dziecka.

9:30 – Swobodna zabawa dziecka – w tym czasie dziecko bawi się samo, bez was. To też bardzo ważna nauka, żeby potrafiło samo zorganizować sobie czas i zabawę.

10:00 – Sprzątanie po zabawie i mycie rąk

10:30 – Drugie śniadanie

11:00 – Kolejne zajęcia z dzieckiem – jakaś inna aktywność z zaproponowanych wcześniej, lub wyjście na dwór/spacer (chociaż w obecnym czasie kwarantanny tylko własne podwórko wchodzi w grę).

11:30 – Zabawy ruchowe z dzieckiem

12:00 – Swobodna zabawa dziecka, przygotowanie do obiadu, mycie rąk, doskonalenie samoobsługi w łazience

14:00 – Obiad i mycie rąk, szczotkowanie zębów po obiedzie

14:30 – Leżakowanie, odpoczynek/relaksacja

16:00 – Ścielenie łóżka lub sprzątanie miejsca odpoczynku, przygotowanie do podwieczorku i czynności samoobsługowe w łazience

16:30 – Podwieczorek

17:00 – Swobodna aktywność dziecka, nasze wspólne z nim zabawy – w zależności na co macie ochotę

18:00 – Przygotowanie do kolacji, czynności samoobsługowe w łazience

18:30 – Kolacja

19:00 – Wspólny czas – czytanie książek, śpiewanie kołysanek

20:00 – Sen

Dla przedszkolaka plan dnia jest niezwykle ważny w ustalaniu zasad i granic. Dzięki niemu dziecko zna kolejność poszczególnych zdarzeń w ciągu dnia, co pozwala mu się dostosować do tego, że choćby po posiłku należy umyć rączki, tak samo jak po skorzystaniu z toalety, uczy się też, że powinno chodzić spać o określonej porze – warto mu przy okazji wytłumaczyć, że nie robi tego dla samej zasady, a dla zdrowia, bo powinno się wysypiać – oczywiście zrobimy to w sposób dostosowany do dziecka i dziecięcego rozumowania, na określonym etapie. Przedszkolak jest już naprawdę w stanie wiele rozumieć. Wiek przedszkolny to okres, w którym skupiamy dużą uwagę na nauczeniu dziecka czynności samoobsługowych, jak korzystanie z toalety, samodzielne ubieranie, sprzątanie po sobie, po zabawie, po posiłku, dlatego też w tym czasie plan dnia będzie skupiał się bardzo na tych czynnościach. Inne będą miały zadanie drugorzędne, jednak również będą ważne w rozwoju dziecka i też warto je wprowadzać i zwrócić na nie szczególną uwagę, zwłaszcza jeśli dziecko nie chodzi do przedszkola, a pozostaje z nami w domu.